„Dziady” Adama Mickiewicza to jedno z najwybitniejszych polskich dzieł.
Ten romantyczny dramat uchodzi za dzieło trudne, hermetyczne i możliwe do zrozumienia jedynie przez nas – Polaków i to bardziej za sprawą czucia niż intelektu. Dlaczego i czy rzeczywiście? Coś w tym jest, skoro młodzież naszej szkoły intuicyjnie i bezbłędnie pojmuje sens tego niezwykłego utworu.
O czym są „Dziady”?
O pogańskim obrzędzie wywoływania duchów zmarłych przodków, by odnaleźć pouczenie w ich życiowym doświadczeniu.
O nieszczęśliwej miłości, która jak każde niespełnione marzenie doprowadza człowieka do ruiny.
O ojczyźnie, o Polsce, która cierpi na krzyżu historii, poświęcając swą młodzież w walce o wolność.
O wybitnych jednostkach, które błądzą, przypisując sobie prawo do rządu dusz.
O duchowości, która jest istotą życia człowieka, zarówno w jego prywatności, jak i stosunku do ogółu.
O dramatycznej kondycji człowieka w wymiarze jego egzystencji, metafizyki i sfery mistycznej.
Udział uczniów Społecznego Gimnazjum nr 3 w inscenizacji III części „Dziadów” zaczął się już… w czerwcu ubiegłego roku szkolnego. Wtedy to zrodził się pomysł co do repertuarowej pozycji naszego dziewiątego już Czytania Wielkiej Literatury Narodowej. Wtedy też niektórzy aktorzy (np. Helena, Piotr M., Grześ K., Mikołaj P., Janek P., Adaś K., Adaś P.) poprosili ambitnie o znaczące role. W wakacje dokonano adaptacji scenicznej, we wrześniu rozdano teksty.
Nie było to łatwe zadanie. Należało uwzględnić warunki, możliwości, liczbę i… płeć aktorów. W oryginale jest przecież mało ról żeńskich, tak więc zdecydowano na przykład, że w celi Ojców Bazylianów znajdą się nie tylko więźniowie, ale także więźniarki. Najmniejszym problemem stało się dokonanie skrótów, ponieważ pominięto jedynie fragmenty anachroniczne i nadmiernie opisowe. Zamysł inscenizacyjny polegał na tym, by XIX – wieczny utwór pobudził wyobraźnię gimnazjalnej młodzieży, która lubi dynamiczną akcję i prowokacyjne działania. Należało udramatyzować (przy całym szacunku dla wieszcza) monologi , by nie zamieniły się w recytatorskie tyrady np. opowiadanie Sobolewskiego . W czasie obozu naukowego w Muszynie zrodziły się najważniejsze pomysły np. Wielka Improwizacja rozpisana na Konrada i jego alter ego oraz dwa diabły (a raczej diablice), Widzenie Ewy jako parodia pensjonarskiej egzaltacji, Sen Senatora – prostackiego sługusa imperatora, ale też cynicznego oprawcy o salonowych manierach, opowiadanie Adolfa o Cichowskim narażone na pijackie repliki konformistów salonu warszawskiego.
Trzeba było także uporać się z marami przeszłości – balastem inscenizacyjnym „Dziadów” uświęconym tradycją polskiego teatru. Na szczęście młodzież, wolna od tego problemu, z zainteresowaniem przyjęła propozycję zacytowania jednej ze scen słynnego przedstawienia Konrada Swinarskiego w Starym Teatrze.
Wiele czasu zajęła filologiczna analiza tekstu, czyli próby stolikowe oparte na tłumaczeniu sensu poszczególnych kwestii, intencji psychologicznej bohaterów, relacji między nimi. Żmudnym zadaniem stało się pamięciowe opanowanie tekstu i praca nad dykcją (nieszczęsny wygłos, czyli mówiąc wprost „zjadanie” końcówek wyrazów, uproszczenia spółgłoskowe, pomijanie samogłosek, artykulacja nosowości, błędne akcentowanie). Kolejny etap działań to aktorskie „stawianie kropki”, pauzowanie, intonowanie, uwzględnianie przerzutni, mówienie, a nie pompatyczne recytowanie. W końcu przyszedł czas na uruchomienie emocji, wejście w rolę, próbę przeżywania tekstu (zgodnie z ideą Stanisławskiego).
Jednocześnie trwały konsultacje językowe (dużo kwestii w języku francuskim!!!), gromadzono rekwizyty i elementy scenografii (nasze niezniszczalne łóżko, tym razem zostało kontrastowo pomalowane). Wcześniej obmyślono koncepcję inscenizacyjno – scenograficzną: czarno – białą moralitetową przestrzeń i dwa plany gry aktorskiej. Każda postać sceniczna (67 osób) pozyskała projekt kostiumu, czasem także charakteryzacji. Sięgnięto po niemałe już zasoby naszego szkolnego magazynu kostiumów, okolicznych second handów, skorzystano z pomysłowości rodziców, dziadków i… życzliwości sąsiadów.
Ważną kwestią, mającą współgrać z rytmem mówionego Mickiewiczowskiego wiersza, ale również osadzoną we współczesnej stylistyce, stał się dobór muzyki. Wybór padł na Deep Purple, Led Zeppelin, Ozzy’ego Osbourne’a, Procol Harum oraz motywy filmowe. Ścieżka dźwiękowa powstała w ciągu dwóch ostatnich nocy.
Zaledwie cztery dni trwała reżyserska praca polegająca na ustawieniu scen i odnalezieniu się w przestrzeni scenicznej. W przeddzień premiery stworzono symboliczną, dopełnioną światłem, nastrojową scenografię: anielskie mansjony, ołtarz – łóżko, salon – stolik, buduar pod obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej, kaplicę.
Dzień premiery był zwieńczeniem, konfrontacją, próbą mierzenia sił na zamiary. O godz. 14.30 rozpoczęli swój spektakl I, II i IV części „Dziadów” uczniowie naszej Szkoły Podstawowej. (Zapraszamy na fotorelację na stronie SP). Przedstawienie III cz. „Dziadów” w wykonaniu uczniów Gimnazjum trwało od godz. 16. 30 do 19.00. Owacje na stojąco skupionej, ale też żywo reagującej publiczności towarzyszyły finałowemu wzruszeniu artystów.
Mamy nadzieję, że spektakl zaistnieje jeszcze w tym roku szkolnym…
Zważywszy, że przedstawienie miało formułę konkursu, zamieszczamy listę osób nagrodzonych i wyróżnionych, gratulując jednocześnie wszystkim uczestnikom, którym bez wyjątku należy się podziw i uznanie!!!
Wyniki Szkolnego Konkursu na kreację aktorską w inscenizacji III części „Dziadów” Adama Mickiewicza w Społecznym Gimnazjum nr 3 STO w Krakowie w dniu 17 XI 2016 :
Kategoria – kreacja indywidualna:
I miejsce ex aequo –
Adam Kowalski – Potok kl. III za rolę Senatora
Piotr Marczewski kl. III za rolę Senatora
II miejsce –
Weronika Janowska kl. Ia – za rolę Frejendowej
III miejsce ex aequo –
Katarzyna Wójcik kl. III za rolę Panny w scenie Bal u Senatora
Adam Krupa kl. III za rolę Pelikana
Kategoria – kreacja w najlepszej scenie zbiorowej:
I miejsce – Wielka Improwizacja
Maja Drząszcz kl. II – Diablica
Anastazja Gumulinska kl. II – Diablica
Grzegorz Kolarzyk kl. III – Konrad
Mikołaj Piętakiewicz kl. III – Konrad
II miejsce – scena Pan Senator/ Bal
Karolina Bałabuch kl. II – Rollisonowa
Helena Swęd kl. III – Rollisonowa
Jakub Kościelniak kl. III – Ks. Piotr
III miejsce – Cela Ojców Bazylianów – Opowiadanie Sobolewskiego
Aleksandra Przeniosło kl. Ia
Dorota Snoch kl. Ia
Kajetan Laskowski kl. Ia
Wyróżnienia za kreację aktorską:
Kl. Ia
Kornelia Hojnor, Karolina Mazurek, Sonia Nocoń, Michał Skowron
Kl. Ib
Michał Bartula, Mikołaj Gosztyła, Aleksander Hojnor, Szymon Kościelniak, Maksymilian Kralka, Urszula Obirek, Klara Piotrowska, Przemysław Płyś, Małgorzata Procka, Karolina Uhruska, Anna Zalewska
Kl. II
Andre Jansen, Milena Karcz, Jakub Szanduła, Zuzanna Wierzba, Dawid Zbroja, Wiktoria Zięciak, Mateusz Zygmunt
Kl. III
Mikołaj Liszka, Jan Przewięźlikowski,
